.png)
मुद्दा: मुक्तपतन (Free Fall)
मराठी
स्टोरी: (आताच्या New
Generation मुलांना आवडेल अशी कथा)
ऋत्विक हा
नववीत शिकणारा एक हुशार मुलगा होता. त्याला विज्ञानात विशेष आवड होती, पण काही संकल्पना थोड्या अवघड
वाटायच्या. एक दिवस त्याचा शिक्षक त्याला विचारतो, "तुला
वाटतं का की जर एक कागदाचा तुकडा आणि एक स्टीलचा बॉल एकाच वेळी टाकले तर कोणती
वस्तू आधी जमिनीवर पोहोचेल?" ऋत्विक लगेच म्हणाला,
"हो सर, स्टीलचा बॉल कारण तो जड आहे."
मग शिक्षक त्याला विज्ञान लॅबमध्ये घेऊन गेले आणि एका मोठ्या काचेच्या ट्यूबमध्ये
कागद आणि बॉल ठेवले, आणि त्यातील हवा बाहेर काढली. ट्यूब
उलटी केल्यावर दोन्ही वस्तू एकाच वेळी खाली आल्या. ऋत्विक अचंबित झाला. त्याला
समजलं की हवा नसली तर फक्त गुरुत्वाकर्षण शक्तीच वस्तूंवर परिणाम करते आणि वजन
कितीही असो, त्या एकाच वेगाने खाली पडतात. याचं नाव होतं
मुक्तपतन. या प्रयोगामुळे ऋत्विकला केवळ एक सिद्धांत नव्हे तर गुरुत्वाकर्षणाच्या
शक्तीचं खरं स्वरूप समजलं.
पुस्तकी
भाषा मराठी व इंग्रजी
मुक्तपतन
म्हणजे अशी स्थिती जेव्हा एखादी वस्तू केवळ गुरुत्वाकर्षण शक्तीच्या प्रभावामुळे
खाली पडते आणि तिच्यावर कोणत्याही प्रकारचा हवा प्रतिकार किंवा इतर बाह्य शक्तींचा
परिणाम होत नाही.
Free fall
is a condition in which an object falls under the sole influence of gravity,
without any resistance from air or any other external force.
१०
महत्वाच्या नोट्स (मराठी व इंग्रजी)
मुक्तपतन
फक्त गुरुत्वाकर्षणामुळे घडते
Free fall occurs only due to gravity
हवेमुळे
मुक्तपतनाच्या वेगावर परिणाम होतो
Air resistance affects the speed of fall
निर्वातात
सर्व वस्तू एकाच वेगाने पडतात
In vacuum, all objects fall at the same rate
गुरुत्वाकर्षण
त्वरण सुमारे 9.8 m/s² असते
Acceleration due to gravity is approximately 9.8 m/s²
वस्तूचा
वजन मुक्तपतनावर परिणाम करत नाही
Weight of the object does not affect free fall
मुक्तपतनाचा
अभ्यास उपग्रह व रॉकेट्ससाठी उपयुक्त ठरतो
Study of free fall is useful for satellites and rockets
गॅलिलिओने
मुक्तपतनाचे प्रयोग करून सिद्धांत मांडला
Galileo conducted experiments to explain free fall
जमिनीपासून
जितके उंच, तितकी अधिक गती
वाढते
The greater the height from the ground, the more speed increases
मुक्तपतन
दर क्षणाला गती वाढवत जाते
In free fall, velocity increases with time
मुक्तपतन
ही निसर्गाची मूलभूत प्रक्रिया आहे
Free fall is a fundamental process of nature
५ प्रश्न
व उत्तरे (मराठी व इंग्रजी)
प्रश्न:
मुक्तपतन म्हणजे काय?
उत्तर: मुक्तपतन म्हणजे एखादी वस्तू फक्त गुरुत्वाकर्षणाच्या
प्रभावाने खाली पडणे.
Question:
What is free fall?
Answer: Free fall is when an object falls only under the influence of gravity.
प्रश्न:
मुक्तपतनात वस्तूचा वेग का वाढतो?
उत्तर: कारण गुरुत्वाकर्षण शक्ती सतत वस्तूला ओढत असते.
Question:
Why does the velocity increase in free fall?
Answer: Because gravity continuously pulls the object downward.
प्रश्न:
मुक्तपतनावर वजनाचा काही परिणाम होतो का?
उत्तर: नाही, वजनाचा काहीही परिणाम होत नाही.
Question:
Does weight affect free fall?
Answer: No, weight does not affect free fall.
प्रश्न:
मुक्तपतनाचे त्वरण किती असते?
उत्तर: सुमारे 9.8 मीटर प्रति सेकंद चौरस.
Question:
What is the acceleration in free fall?
Answer: Approximately 9.8 meters per second squared.
प्रश्न:
मुक्तपतनाचा प्रयोग कोणी केला होता?
उत्तर: गॅलिलिओने.
Question:
Who conducted the experiment of free fall?
Answer: Galileo.
शक्ती (Power)
🔷 शक्ती
म्हणजे काय? (What is
Power?)
"एखादं कार्य किती वेळात पूर्ण होतं, हे दाखवणाऱ्या
दराला 'शक्ती' म्हणतात."
➡️ म्हणजेच कार्याच्या वेगाला शक्ती म्हणतात.
Definition:
Power is the rate at which work is done.
🔷 शक्तीचे
सूत्र (Formula of
Power):
✅ इथे,
·
W = केलेले कार्य (Work done)
·
t = लागलेला वेळ (Time taken)
·
P = शक्ती (Power)
🔷 उदाहरणांसह
समजावून घ्या:
1.
तुम्ही आणि तुमचे वडील जिना चढता:
o
तुम्ही लवकर जिना चढता आणि वडील हळूहळू चढतात.
o
दोघांनी तेवढंच कार्य केलं (जिना चढणं), पण तुम्ही कमी
वेळात केलं.
o
त्यामुळे तुमची
शक्ती जास्त, वडिलांची शक्ती कमी.
2.
बादली vs मोटर:
o
दोघांनीही एकच कार्य केलं = टाकीभरली.
o
पण मोटरने ते काम
लवकर केलं,
म्हणजे मोटरची शक्ती
जास्त.
3.
राजश्री, यश व रणजीत टेकडी चढतात:
o
सर्वांनी एकच उंची चढली (कार्य एकसारखं).
o
पण राजश्री मोटारीने लवकर पोहोचली ⇒
तिची शक्ती सर्वाधिक.
o
रणजीत पायी गेला ⇒ सर्वात जास्त वेळ ⇒
शक्ती कमी.
إرسال تعليق